Khi một công ty chia cổ tức cổ phiếu, nó phát hành thêm cổ phiếu cho các cổ đông hiện tại, tăng tổng số cổ phiếu đang lưu hành, làm giảm thị giá của cổ phiếu, quá trình này gọi là pha loãng cổ phiếu.
Ví dụ, nếu một công ty có vốn hóa thị trường 1.200 tỷ đồng với 30 triệu cổ phiếu, lúc này giá mỗi cổ phiếu 40.000 đồng/cổ phiếu). Khi phát hành thêm 2 triệu cổ phiếu làm cổ tức, giá mới sẽ là 1.200 tỷ đồng chia cho 32 triệu cổ phiếu, tức là 37.500 VND/cổ phiếu. Bạn có thể xem thêm tại bài viết Cách tính giá tham chiếu điều chỉnh trong ngày Giao dịch không hưởng quyền.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy giá cổ phiếu thường tăng sau khi chia cổ tức. Hiện tượng này được giải thích bởi các yếu tố thị trường và hành vi nhà đầu tư, như được phân tích dưới đây. Các yếu tố dẫn đến tăng giá cổ phiếu như sau:
1. Tăng cầu từ nhà đầu tư do giá thấp hơn
Một lý do chính là giá cổ phiếu giảm sau khi chia cổ tức làm cho cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn, đặc biệt với nhà đầu tư cá nhân tìm kiếm điểm vào giá rẻ. Việc trông cổ phiếu “có vẻ rẻ đi” có thể thu hút thêm nhà đầu tư, dẫn đến áp lực mua vào tăng, bù đắp hiệu ứng pha loãng. Điều này đặc biệt đúng trong thị trường tăng trưởng, khi Nhà đầu tư có xu hướng thích giữ cổ tức cổ phiếu hơn là Cổ tức Tiền mặt.
2. Tín hiệu về sự tự tin của công ty
Việc chia cổ tức bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt có thể được thị trường hiểu là công ty tự tin vào tăng trưởng tương lai và muốn giữ tiền mặt để tái đầu tư, phù hợp với các Công ty có xu hướng phát triển theo dạng Tăng trưởng. Sự tin tưởng rằng công ty sẽ phát triển có thể dẫn đến nhu cầu tăng, đẩy giá lên.
3. Thanh khoản tăng và khả năng tiếp cận thị trường
Việc tăng số lượng cổ phiếu lưu hành cải thiện thanh khoản, giúp cổ phiếu dễ dàng giao dịch hơn. Điều này đặc biệt hấp dẫn với nhà đầu tư tổ chức và nhà giao dịch ưu tiên tài sản có tính thanh khoản cao, qua đó thu hút thêm người tham gia thị trường.
4. Yếu tố tâm lý và hành vi nhà đầu tư
Tâm lý nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng, vì một số người coi chia cổ tức bằng cổ phiếu là hành động tích cực của công ty, ngay cả khi giá trị cơ bản không thay đổi. Thị trường có thể phản ứng quá mức tích cực với tin tức này, dẫn đến áp lực mua vào tăng.
5. Ưu đãi thuế và sở thích nhà đầu tư
Cổ tức bằng cổ phiếu có thể có lợi về thuế so với cổ tức bằng tiền mặt.
Nếu nhận cổ tức bằng tiền mặt, Nhà đầu tư sẽ phải trả thuế thu nhập cá nhân 5% trên giá trị cổ tức nhận được. Tại Việt Nam Mệnh giá cổ phiếu đang là 10.000 đồng / cổ phiếu, nên thuế Thu nhập cá nhân phải đóng là 500 đồng / cổ phiếu.
Đối với Cổ tức cổ phiếu, con số này có thể thấp hơn so với thuế trên cổ tức tiền mặt trong một số trường hợp, ví dụ như khi giá bán sau chia cổ tức cao hơn nhiều so với Mệnh giá. Điều này khuyến khích nhà đầu tư giữ hoặc mua thêm cổ phiếu, hỗ trợ tăng giá. Bạn có thể xem thêm bài viết Các loại phí và thuế chứng khoán.
Yếu tố này đặc biệt quan trọng với nhà đầu tư dài hạn muốn giảm nghĩa vụ thuế, có thể tăng nhu cầu đối với cổ phiếu.
6. Lưu ý khi tìm hiểu cổ phiếu thực hiện “in giấy” nhiều lần
Mặc dù các yếu tố trên cho thấy giá tăng, cần lưu ý các tác động ngược lại. Hiệu ứng pha loãng có thể gây giảm giá ban đầu, hoặc cũng cần lưu ý rằng nếu thị trường coi chia cổ tức bằng cổ phiếu là dấu hiệu yếu kém tài chính (ví dụ, không đủ khả năng trả cổ tức tiền mặt), giá có thể giảm.
Đối với thực tế, tâm lý của Nhà đầu tư và sự ủng hộ của Thị trường là điều kiện tác động đến giá cổ phiếu sau chia. Khi thị trường đang trong xu thế tăng giai đoạn tháng 5-7/2025 cho thấy hiệu ứng tích cực khi chia cổ tức Cổ phiếu thường vượt trội, đặc biệt trong thị trường ổn định hoặc tăng trưởng.
