Công ty niêm yết là công ty đại chúng đã có cổ phiếu được mua bán trên thị trường chứng khoán. Trong bài viết này mình sẽ đề cập đến khái niệm và các đặc điểm của loại hình công ty này. Nội dung bài viết gồm những phần:
- Khái niệm Công ty niêm yết.
- Điều kiện để trở thành công ty niêm yết trên thị trường.
- Điều kiện chào bán cổ phiếu ra công chúng.
- Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng.
- Điều kiện chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng.
- Điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng đối với doanh nghiệp.
- Ưu điểm của các công ty niêm yết.
- Nhược điểm của công ty niêm yết.
————————————————–
1. Khái niệm Công ty niêm yết
Công ty niêm yết là Công ty đại chúng đã có cổ phiếu được niêm yết và mua bán công khai trên thị trường chứng khoán, thông qua các sàn giao dịch chứng khoán HOSE, HNX, UPCOM hoặc thị trường OTC.
Để được niêm yết trên sàn chứng khoán, các Công ty niêm yết sẽ cần đạt được các điều kiện và được giám sát chặt chẽ từ Cơ quan quản lý Nhà nước. Những cổ đông đã nắm giữ cổ phiếu của công ty được quyền hưởng các lợi ích và một phần tài sản của công ty.
————————————————–
2. Điều kiện để trở thành công ty niêm yết trên thị trường
IPO là quá trình một công ty tư nhân bắt đầu chào bán cổ phiếu ra công chúng trong đợt phát hành cổ phiếu lần đầu tiên. Trước khi IPO, một công ty được coi là tư nhân. Bắt đầu phát hành cổ phiếu ra công chúng thông qua IPO là rất quan trọng đối với một công ty vì hoạt động này cung cấp cho công ty một nguồn vốn để phát triển và mở rộng kinh doanh.
Để hoàn thành IPO, một công ty phải đáp ứng các yêu cầu nhất định, bao gồm cả những quy định do các Cơ quan quản lý của sàn giao dịch chứng khoán nơi công ty mong muốn được niêm yết cổ phiếu của mình và những quy định do SSC đặt ra. Một công ty thường thuê một ngân hàng đầu tư để tiếp thị IPO, xác định giá cổ phiếu của mình và ấn định ngày phát hành cổ phiếu.
Khi một công ty tiến hành IPO, các nhà đầu tư hiện tại của công ty sẽ được thông báo và chi trả khoản phí bảo hiểm cổ phần như một cách thưởng cho nhà đầu tư khi trước đó họ đã đầu tư vào công ty.
Công ty niêm yết đồng nghĩa với việc được phép chào bán công khai cổ phiếu ra công chúng. Do đó, để trở thành công ty niêm yết, công ty đó phải đủ điều kiện phát hành cổ phiếu ra công chúng.
————————————————–
3. Điều kiện chào bán cổ phiếu ra công chúng
Theo điều 12, Luật chứng khoán 2006 quy định về điều kiện phát hành chứng khoán ra công chúng như sau:
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ mười tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán;
- Có phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
————————————————–
4. Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ mười tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán, không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên một năm;
- Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào bán được Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu công ty thông qua;
- Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện khác.
————————————————–
5. Điều kiện chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng
- Tổng giá trị chứng chỉ quỹ đăng ký chào bán tối thiểu năm mươi tỷ đồng Việt Nam;
- Có phương án phát hành và phương án đầu tư số vốn thu được từ đợt chào bán chứng chỉ quỹ phù hợp với quy định của Luật này.
————————————————–
6. Điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng đối với doanh nghiệp
Doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển đổi thành công ty cổ phần, doanh nghiệp thành lập mới thuộc lĩnh vực cơ sở hạ tầng hoặc công nghệ cao; chào bán chứng khoán ra nước ngoài và các trường hợp cụ thể khác”.
- Ngoài ra, Công ty đăng ký chào bán chứng khoán ra thị trường, phải đăng ký tại Ủy ban chứng khoán nhà nước theo quy định tại điều 13, Luật chứng khoán 2006.
- Không phải công ty nào muốn niêm yết cổ phiếu trên thị trường đều được, tất cả các công ty muốn được niêm yết cổ phiếu trên thị trường đều phải tuân thủ các quy định chặt chẽ.
Hầu hết các công ty niêm yết đã từng là công ty tư nhân. Các công ty tư nhân thuộc sở hữu của những người sáng lập, ban quản lý hoặc một nhóm các nhà đầu tư cá nhân. Các công ty tư nhân không có bất kỳ yêu cầu báo cáo công khai nào. Nhưng để trở thành công ty niếm yết trên thị trường chứng khoán, công ty bắt buộc phải tuân thủ các yêu cầu báo cáo công khai khi đáp ứng bất kỳ tiêu chí nào sau đây:
- Bán chứng khoán trong đợt phát hành lần đầu ra công chúng (IPO).
- Cơ sở nhà đầu tư của công ty đạt đến một quy mô nhất định.
- Phải được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) và Sàn giao dịch chứng khoán chấp thuận.
————————————————–
7. Ưu điểm của các công ty niêm yết
- Công ty niêm yết có những lợi thế nhất định so với công ty tư nhân. Cụ thể, các công ty niêm yết có quyền tiếp cận thị trường tài chính và có thể huy động vốn để mở rộng các dự án kinh doanh bằng cách bán cổ phiếu hoặc trái phiếu. Cổ phiếu là một tài sản chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu một phần tương ứng của công ty.
- Bán cổ phiếu cho phép những người sáng lập hoặc quản lý cấp trên của một công ty thanh lý một phần vốn chủ sở hữu của họ trong công ty. Trái phiếu công ty là một loại cho vay do một công ty phát hành để huy động vốn. Một nhà đầu tư mua trái phiếu công ty đang cho công ty vay tiền một cách hiệu quả để đổi lại một loạt các khoản thanh toán lãi suất. Trong một số trường hợp, các trái phiếu này cũng có thể giao dịch trên thị trường thứ cấp.
- Đối với một công ty để chuyển sang giao dịch công khai, công ty phải đạt được một mức độ thành công nhất định về quy mô hoạt động và tài chính. Vì vậy, có một số ảnh hưởng gắn liền với việc trở thành một công ty niêm yết công khai khi cổ phiếu của công ty được giao dịch trên một thị trường lớn như Sàn HOSE hay HNX.
————————————————–
8. Nhược điểm của công ty niêm yết
- Khả năng tiếp cận thị trường vốn đại chúng cũng đi kèm với việc tăng cường giám sát theo quy định, các nghĩa vụ báo cáo tài chính và hành chính cũng như các quy định về quản trị công ty mà các công ty niêm yết phải tuân thủ.
- Niêm yết chứng khoán cũng dẫn đến việc chủ sở hữu và những người sáng lập của công ty ít kiểm soát hơn. Có những chi phí đáng kể để tiến hành IPO (chưa kể chi phí pháp lý, kế toán và tiếp thị liên tục để duy trì một công ty niêm yết).
- Các công ty niêm yết phải đáp ứng các tiêu chuẩn báo cáo bắt buộc do Cơ quan Chính phủ quy định và phải liên tục nộp báo cáo cho SSC. SSC đặt ra các yêu cầu báo cáo nghiêm ngặt đối với các công ty niêm yết. Các yêu cầu này bao gồm việc công khai báo cáo kinh doanh và báo cáo tài chính hàng năm.
- Các công ty cũng phải nộp báo cáo tài chính hàng quý và các báo cáo tình hình hiện tại để báo cáo khi xảy ra một số sự kiện nhất định, chẳng hạn như bầu giám đốc mới hoặc hoàn thành thương vụ mua lại. Ngoài ra, các cổ đông đủ điều kiện có quyền nhận các tài liệu và thông báo cụ thể về các hoạt động kinh doanh của công ty.
- Một khi công ty niêm yết, công ty phải chịu trách nhiệm trước các cổ đông của mình. Các cổ đông bầu ra một hội đồng quản trị thay mặt họ giám sát hoạt động của công ty. Hơn nữa, một số hoạt động nhất định – chẳng hạn như sáp nhập và mua lại; một số thay đổi và sửa đổi cấu trúc công ty… phải được đưa ra để nhận được sự chấp thuận của cổ đông. Điều này có nghĩa là cổ đông có thể kiểm soát nhiều quyết định của công ty một cách hiệu quả.
————————————————–
Trên đây mình đã giới thiệu về khái niệm của Công ty niêm yết là gì và các đặc điểm của loại hình công ty này. Nếu có gì thắc mắc bạn liên lạc mình để được giải đáp chi tiết.
