Không thể phủ nhận sức hấp dẫn của trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là lãi suất, tuy nhiên nhiều nhà đầu tư vẫn chưa hiểu đúng bản chất của trái phiếu doanh nghiệp. Nhà đầu tư tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp, không ít người trong đó đều bận hoặc làm trong các lĩnh vực khác, ít có thời gian tìm hiểu đến các sản phẩm tài chính. Họ được bạn bè hoặc công ty chứng khoán giới thiệu trái phiếu với mức lãi suất hấp dẫn, lên đến 12%/năm. Nhưng đến khi muốn bán lại số trái phiếu này theo cam kết mua lại mà công ty từng hứa hẹn, nhưng câu trả lời nhận được là cần phải chờ tìm người mua, không biết ngày nào có thể mua lại.
"Về định nghĩa, Trái phiếu doanh nghiệp là một sản phẩm tài chính do doanh nghiệp phát hành để huy động nguồn vốn vay từ nhà đầu tư. Doanh nghiệp có nghĩa vụ thanh toán gốc và lãi cho nhà đầu tư khi đến hạn."
Lãi suất trái phiếu là mức lãi doanh nghiệp đưa ra cho nhà đầu tư. Giống như câu anh em hay biết, High Risk High Return, thì trái phiếu càng rủi ro, lãi càng cao. Anh em thử tính xem, mức lãi suất ngân hàng cho vay hiện tại là khoảng 7-8%/năm, vẫn có thể có rủi ro mất vốn, trong khi lãi suất của trái phiếu doanh nghiệp cao hơn khá nhiều, có thể gấp rưỡi, tương ứng với mức độ rủi ro cũng sẽ tăng theo tỷ lệ đó.
-------------------------------------------------
Những nhầm lẫn hay gặp
Khi tìm hiểu về trái phiếu, có khá nhiều các định nghĩa “na ná” nhau mà nhà đầu tư không để ý hoặc không có kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính dễ nhầm, có thể kể đến một số lầm lẫn sau:
- Yên tâm khi mua trái phiếu có tài sản đảm bảo.
Anh em nên quan tâm hơn đến tính khả thi của dự án và chất lượng tín dụng khi doanh nghiệp đi vay. Thủ tục để xử lý tài sản đảm bảo tại Việt Nam là một câu chuyện kéo dài và có thể khi bán xong hết các tài sản, nhà đầu tư chưa chắc đã được hoàn tiền đầy đủ như cam kết ban đầu.
- Trái phiếu do ngân hàng phân phối nên uy tín.
Khái niệm Trái phiếu do ngân hàng phân phối khác với khái niệm Trái phiếu do ngân hàng phát hành. Trái phiếu do Ngân hàng phát hành thường ít được chào bán ra thị trường và lãi suất thấp, chỉ khoảng 3-5%/năm. Trong khi đó, Trái phiếu do Ngân phân phối cho một doanh nghiệp khác với lãi suất cao (như trên 10%/năm) thì hầu hết không được ngân hàng đảm bảo thanh toán. Giả sử trường hợp vỡ nợ xảy ra, doanh nghiệp là bên phải chịu trách nhiệm thanh toán với Nhà đầu tư.
- Trái phiếu được bảo lãnh nên khó mất tiền.
Giống như ở trên, khái niệm Bảo lãnh phát hành và Bảo lãnh thanh toán là hai khái niệm khác nhau.
- Bảo lãnh phát hành là đơn vị tư vấn phát hành, như công ty chứng khoán đảm bảo sẽ mua toàn bộ lô trái phiếu nếu không có nhà đầu tư mua hết.
- Bảo lãnh thanh toán là việc bên thứ ba (ví dụ ngân hàng hoặc công ty mẹ) đảm bảo thanh toán cho nhà đầu tư khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Số lượng trái phiếu này là rất thấp.
- Yên tâm khi mua trái phiếu của doanh nghiệp làm ăn có lãi.
Giống như trường hợp trên, anh em nên quan tâm hơn đến chất lượng tín dụng của doanh nghiệp đi vay. Ở đây dòng tiền để thanh toán quan trọng hơn mức lỗ hay lãi trong năm của doanh nghiệp. Ví dụ doanh nghiệp báo lãi, nhưng thực tế số lãi đến từ các khoản phải thu trong khi tiền mặt thì chưa nhận được, điều này sẽ dẫn đến rủi ro thanh toán của doanh nghiệp khi có biến động xảy ra.
- Yên tâm khi mua trái phiếu tập đoàn lớn.
Tập đoàn lớn nhưng dòng tiền yếu, không có đơn vị bảo lãnh thanh toán thì rủi ro thường cao hơn trái phiếu của doanh nghiệp nhỏ có dòng tiền khỏe.
- Trái phiếu an toàn vì có cam kết mua lại bất cứ lúc nào.
Đây là cam kết mua lại của đơn vị phân phối, có thể là công ty chứng khoán khi anh em muốn bán lại trái phiếu trước hạn. Việc có thực sự mua lại hay không phụ thuộc bên mua có thu xếp được tài chính hoặc tìm được người mua khác thay thế không.
-------------------------------------------------
Tổng kết lại, trái phiếu doanh nghiệp không phải là miếng bánh ngon đối với tất cả các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư ít kinh nghiệm và hạn chế về thông tin. Nếu vẫn muốn đầu tư trái phiếu mà thiếu chuyên môn sâu, anh em nên tìm tới các tổ chức chuyên nghiệp như quỹ trái phiếu, quỹ hưu trí... sẽ đảm bảo cho việc tiếp cận an toàn hơn. Bài viết được tham khảo nguồn trên internet, mình tổng hợp và biên soạn lại, nếu có vấn đề cần hỗ trợ anh em liên hệ mình theo thông tin tại đây.
